Degirmenler:
Ekmeği seven ve saygıyla tüketen Anadolu insanının, olmazsa olmazlarındandir su değirmeni ve taş değirmen.
Koyumuzde degirmenler genelde duzenli olarak akan su guzergahlarina kurulmustur. Bu degirmenler guneybati kuzeydogu cizgisinde Kozcesme deresi boyunca siralanirlar. Koyumuzdeki degirmenlerin hemen hepsi Ingilizler lakabiyla anilan Ali ve ogullari tarafindan insa edilmistir. Sanata olan yatkinliklari ve maharetleri dolayisiyla bu lakapla anilmislardir. Okuma yazma oraninin son derece dusuk oldugu o donemlerde, cesitli zorluklarla egim hesaplari ve degirmen insasinin buyuk maharetle yapilmasi ustelik asagida bahsi gecen degirmenlerin tamaminin bu aile tarafindan imar edilmesi takdire sayandir. Temel ihtiyac olan gunluk ekmegin sofralara gelmesi gunumuze kiyasla cok daha zahmetliydi. Bu yuzden nimet kiymete haizdi. Ekin, bugday taneleri kesinlikle israf edilmez, tek bir tane yerde birakilmazdi. Nimet yere duserse opulup uflenir, yenmeyecek durumdaysa bir kenara konup bortu bocegin, hayvanatin istifadesine sunulurdu.
20-25 cuval bugday degirmene goturulur ve ogutulurdu. Aksamdan degirmenciye haber verilIrse bekleme suresi kisalir zamandan tasarruf edilirdi. Unlar goturulup ambara istiflenirdi. Ambar 80-100 teneke un alir bu da ortalama bir ailenin yaklasik bir yillik ekmek ihtiyacini karsilardi. Aile nufusu kalabalik olup 10-15`e cikardi.
Hal boyle olunca cogu zaman bugday senesine bile ermez, vakitsiz biterdi. Ekmegimiz bitti bakkala gidip alalim luksu de olmadigi icin idareli yasamak hayatin bir parcasi,
bir yasam tarziydi.
Koyumuzdeki Degirmenler:
1. Nalbant Hasan`in Degirmeni
2. Kara Appa`nin Degirmeni
3. Colak`in Degirmeni
4. Ingilizin Degirmeni
5. Kokos`un Degirmeni
6. Varligina dair emareleri olan ve sohbetlerde sozu gecen ancak ne zaman kimin tarafindan yapildigi bilinmeyen degirmen.
Ingilizin degirmeni haricinde tum degirmenler Ali dede tarafindan yapilmis, Ingilizin degirmenini ise Ali`nin oglu Ingiliz Ismail insa etmistir. Hatta degirmenin arkini koyluler degirmen yapmaya yanasmayinca 20 Osmanli lirasi vererek o donem Cataltepe`de ikamet eden Bulgarlara kazdirmis.
En cok ragbet goren Ingilizin degirmeniydi. Okuz arabalarina yuklenen ekinler camurlu yollarda bata cika okuz arabalariyla tasinir, babalarina yardim etmeye degirmene giden cocuklar, lokmalarini kirmizi bibere banarak pogaca, corek ekmek ya da kulleme ekmek yer, acliklarini yatistirirlardi. Ayrica degirmenlerde aba da dovulurdu. Degirmenin altindaki sandiga birakilan aba, carkli tokmaklarla dovulur ve sicak su ilavesiyle sertlesmesi saglanirdi.
Bu degirmenlerden bazilari Kozcesme Goleti sulari altinda kalmistir. Geriye kalanlar da harabe halindedirler. Binlerce yillik insan-degirmen seruveni de bircok kultur mirasinin basina geldigi gibi, modern yasamla verdigi savasi kaybederek tarihin tozlu sayfalarindaki yerini almis boylelikle zamana direnebilen degirmenimiz kalmamistir.
Degirmen Kelimesinin Kokeni
|
|